Veertig dagen nadat mijn oma overleed, komen mijn ouders, zusje en haar gezin eten. We houden een slematan in mijn huis waarbij we traditioneel afscheid nemen.

Op het aanrecht ligt Het Groot Indonesisch Kookboek van Bep Vuyk. De oelekan – een cadeau van mijn vader – wordt voor het eerst in jaren gebruikt. Ik stamp de knoflook en uien fijn met djahé, ketoembar en djinten. Het wrijvende geluid van steen op steen door een sappig papje van kruiden. De geuren vullen de keuken en smaken naar heimwee. Op de platenspeler draait een elpee van Patsy Cline.

‘Mmmm, dat ruikt lekker,’ zegt mijn moeder wanneer ze binnenkomt. Ze heeft een klein pannetje met daging smoor bij zich en zet het naast de andere pannen op het vuur. Mijn vader heeft de elektrische rijststomer meegenomen. Wanneer we met de hele familie zijn, kook ik nooit Indisch. De oven is dan mijn bondgenoot, niet het sudderen in allerlei pannetjes.

‘Je moet wel wassen,’ zegt mijn vader. Zijn handen vormen twee kommen in de grote aluminium pan. Het water is eerst nog mistig. Langzaam worden kleine witte hagelstenen zichtbaar. De rijst stoomt onder een vingerkootje water nadat de schakelaar is ingedrukt. Grote bellen borrelen op onder het glazen deksel, een teken dat de rijst bijna klaar is, zoals ik me herinner uit mijn jeugd. Met een luide klik springt de schakelaar omhoog. Voor even ben ik weer dat kind, kijkend naar mijn vader terwijl hij de rijst zorgvuldig omschept en laat uitdampen.

‘Ik heb toch zo’n zin in daging smoor,’ had mijn oma ergens in de laatste week voor haar overlijden tegen mijn moeder gezegd. ‘Wil je maken voor mij?’ De volgende dag had mijn oma niet meer dan een paar muizenhapjes genomen. Wat overbleef, werd bewaard in de vriezer. Wist mijn oma toen al dat we uitgerekend vandaag samen zouden proeven van haar daging smoor? Haar lievelingseten? Zo hoorde het toch?

Vroeger inspecteerde ze ieder bord op een rijstkorreltje dat was blijven liggen. Want je moest altijd je bord leegeten. ‘Zielig toch anders, zo’n rijstkorrel helemaal alleen,’ overtuigde ze haar kleinkinderen nog een laatste hap te nemen.

Mijn herinneringen aan zondag waarbij we met de hele familie bij elkaar waren, zijn gevuld met geluiden uit de smalle keuken van haar doorzonwoning. Het rammelen van pannen op het vuur. De sissende olie waarin mijn oma eindeloos kroepoek bakte. Samen met de geluiden, komen ook de beelden. Het vliegengordijn van houten kralen voor de achterdeur. De vliegenkap over de fruitschaal waarin een paar droge mandarijnen lagen. Een ijskast veel te groot voor de kleine keuken zoals een dikke meneer of een tante met een te brede hoed ook altijd in de weg staat.

In haar kasten stonden stapels paella pannen, die ze trouw vroeg aan kennissen van de bingo wanneer zij op vakantie gingen naar familie in Spanje. De pannen kwamen tevoorschijn wanneer wildvreemde mensen een plekje aan haar eettafel vonden. Dat waren in willekeurige volgorde de postbode, de stratenmaker of een collectant die zo’n aardige mevrouw bleek. In een klein beetje olie bakte ze dan een Indisch hapje en hoefde ze niet haar grote wadjan tevoorschijn halen. Het lekkers serveerde ze samen met de koekjestrommel en snoeppotten, altijd met dezelfde woorden: ‘Kom snoepen. Lekker toch.’

Haar keuken was de plek waar mijn oma iedereen die haar lief was voedde, maar ook zichzelf. In de huiskamer stonden op zondag zowel televisie als radio aan en zong mijn oma vanuit de keuken de liedjes die haar zo dierbaar waren. Patsy Cline. Jim Reeves. Ricky Nelson. Andy Williams. Linda Ronstadt en Blue Bayou dat ze zelfs nog had gezongen bij haar veertig jarig huwelijk.

In de grote woonkeuken van mijn huis zitten we samen aan tafel. Mijn ouders, mijn zusje met een baby in haar buik, mijn neefje en zwager. De tafel is gedekt met de California soepborden van het keukenservies. Dezelfde borden waarvan we iedere zondag zo vaak bij mijn opa en oma hebben gegeten. Een motief van eenvoudig geschilderde korenbloemen met rode knoppen en lichtblauwe blaadjes.

We eten het lievelingseten van mijn oma zoals het hoort bij deze gelegenheid. Ik luister naar het tevreden geluid van makan. Er staan schalen met emping. Op het aanrecht staat het bordje dat we schepten voor mijn oma. We proeven van de hete boontjes, hete kip, sajoer en ieder een klein schepje van de daging smoor. Alsof we nog even aan haar tafel zitten. Geen rijstkorreltje laat ik liggen. Eten is herinneren. Mijn Indische erfenis.